- Speaker #0
Hallo en welkom bij een tiende aflevering van Be.Live.Talk. En we hebben het vandaag over permacultuur, over natuurlijk tuinieren. En we hebben iemand extra in de studio uitgenodigd. Het is niet alleen ons bekende gezicht, zou ik niet zeggen, maar bekende stem, de zirk van Overstraten. Maar we hebben iemand extra uitgenodigd, Frank Anrijs. Frank, welkom. Frank, we kennen jou als gepassioneerd in natuurlijk tuinieren. Je geeft cursussen, je hebt al een vijftal boeken geschreven rond... permacultuur, je geeft workshops, je hebt je eigen hoevenwinkel, maar je hebt ook een tuin, een gekende tuin. Meer specifiek, het is de oudste permacultuurtuin in België. Het is eigenlijk van vader op zoon overgeërfd. Je ouders zijn in 1996 begonnen met een tuin. Yggdrasil heet die en je hebt die opgevolgd sinds 2012. Is dat jouw leven, je werk en je passie, denk ik? Zo is dat. Voilà. Met jou gaan we het hebben over permacultuur. En je zal mij misschien al nuanceren, want jij spreekt liever over natuurlijk tuinieren. Wat is het verschil tussen permacultuur en natuurlijk tuinieren?
- Speaker #1
Natuurlijk tuinieren is eigenlijk een onderdeel van permacultuur. Permacultuur is gestart als een zoektocht naar een andere manier van tuinieren, naar een gezondere, duurzamere manier van tuinieren. En is dan eigenlijk uitgegroeid. Het is meer een ontwerpsysteem. Het heeft verschillende ontwerpprincipes. En die ontwerpprincipes kan je dan toepassen op je tuin, op manier van tuinieren. Maar is uitgebreid naar ook bouw, sociaal gedeelte, geld, economie. Dus permacultuur op zich is veel breder, omdat wij echt tuinieren doen. natuurlijk tuinieren propageren, spreken wij liever over het natuurlijk tuinieren als echt over het brede aspect permacultuur.
- Speaker #0
Oké, ja. Jouw focus ligt op het tuinieren. En, dan ga je me nog eens nuanceren, of moet je mij eens uitleggen, wat is dan het verschil met biologische landbouw?
- Speaker #1
De oorsprong is totaal anders. Biologische landbouw is eigenlijk gegroeid uit klassieke landbouw, waar men dan gezondere groenten wil kweken, waar er meer respect is voor de bodem, waar men probeert... om andere producten te gebruiken, maar men blijft spuiten, men blijft bestrijden, men blijft bemesten. Dus in principe is de gedachtegang nog altijd hetzelfde als in klassieke landbouw. Men gebruikt ook dezelfde afzetkanalen. Het is ook redelijk grootschalig. En permacultuur start van op een totaal andere visie. Permacultuur is meer respect voor de natuur, kijken naar natuurlijk proces en die proberen te integreren in uw tuin. Permacultuur of natuurlijk tuinieren gaat ook veel breder. Als men naar biologische landbouw gaat kijken, dan heeft men bijvoorbeeld een groentekwekerij, een fruitkwekerij en een kruidenkwekerij. En permacultuur of natuurlijke tuinieren, dat integreert alles. En daar zit je eigenlijk met groente, fruit en kruiden en wilde kruiden allemaal in één geheel. En probeert men gewoon met die principes zo natuurlijk mogelijk te werken. Kijken naar voorbeelden van de natuur. Dus dat is dan zonder bestrijden, zonder bemesten, zonder bodembewerking. Dat is gewoon een compleet andere manier van denken en van werken.
- Speaker #0
Mag ik het wat ongenuanceerd zeggen dat permacultuur nog een beetje verder gaat?
- Speaker #1
Het gaat een hele stap verder en het is voor veel mensen die willen beginnen of willen overschakelen ook in hun hoofd een andere manier van denken omdat het echt gewoon een heel andere benadering vraagt. Biologisch is het gewoon een stap verder van klassiek, maar permacultuur is eigenlijk gewoon een heel ander pad dat je moet volgen.
- Speaker #0
Je liet al even vallen dat je het niet gaat... Geen onkruidverdelging, geen verdelging van ongedierte. Je gaat je tuin minder bewerken of niet bewerken. Hoe doe je het dan wel? Hoe werk jij in je tuin, Yggdrasil?
- Speaker #1
Misschien beginnen we met te zeggen dat het klassieke tuinieren, maar ook het biologisch tuinieren, het ecologisch tuinieren... Je merkt dat nu ook met slakkenproblemen. Dat gaat altijd over strijd, over bestrijden, over vechten. Dat is altijd oorlogstaal. In een tuin hoort dat eigenlijk niet. En zeker in permacultuur gaat het over samenwerken, over respect, over alles zoveel mogelijk verbeteren. En dat is een heel omgekeerde visie. Dus wij hebben respect voor onze bodem, daarom gaan we die niet bewerken. En uit onderzoek blijkt ook... Wow, wow.
- Speaker #0
Niet bewerken.
- Speaker #1
Niet bewerken.
- Speaker #0
Vland je dan, je gaat kool kweken. Hoe doe je dat dan?
- Speaker #1
Op zich, permacultuur als opstart, of natuurlijk een tuinier als opstart, vraagt wat meer werk. Maar het is een traag proces, wat een van de belangrijkste principes van permacultuur is. Maar het is een geleidelijk proces en het is wel een heel efficiënt proces. Dus je gaat je bodem verbeteren door organisch materiaal bovenop te leggen, zoals het in de natuur gebeurt. Het blad valt van de bomen, planten sterven bovengronds af. En dat materiaal, dat verrijkt de bodem, verrijkt eigenlijk het bodemleven. En dat bodemleven gaat dan zorgen dat de bodemstructuur verbetert. Niet direct, geleidelijk aan. Maar het onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat... Na drie of vier jaar. Als je geen bodemwerking doet, wordt je bodemstructuur beter dan wanneer je constant zou spitten. En vanaf dan ga je stelselmatig een betere bodemstructuur hebben dan wanneer je zou blijven spitten. Dus alles wat altijd gezegd wordt van je moet spitten om een goede bodemstructuur te hebben, dat klopt eigenlijk niet. Want door te spitten breek je telkens dat bodemvoedselweb af, waar nu ook wel veel over gepraat wordt. Het is juist dat bodemvoedselweb dat je moet opbouwen en dat gaat zorgen dat je zonder enige moeite of zonder enig werk... een steeds betere en sterkere bodem krijgt.
- Speaker #0
Maar dat betekent ook dat planten door elkaar staan, dat fruit, zei je daarnet, en groenten in dezelfde tuin staan, dat dat niet gescheiden is?
- Speaker #1
Dat is niet gescheiden. Er staat uiteraard niet willekeurig door elkaar. We hebben een systeem van combineren, en dat noemen wij schijnbare chaos, omdat mensen die bij ons komen denken dat dat zeer chaos is. Wat is dat allemaal? Hier vindt een kip zijn kuikens niet. Maar het is een structuur achter, het is echt wel een geplande chaos, daarom dat we dat schijnbare chaos noemen. En het is een beetje het nabootsen van een natuurlijk systeem. Je hebt een bos wat een climaxvegetatie is, je hebt een grasveld of een onkruidveld wat de pioniersvegetatie is, en een gewone tuin zit in die pioniersvegetatie. Dan moet je constant vechten om dat onkruid weg te krijgen, om die bodem open te houden. En wij... Zitten in een tussensituatie, een randsituatie tussen pionier en bos en randen. Dat is ook een heel belangrijk principe in permacultuur. Dat is iets waar heel veel gebeurt. Denk maar aan je longen, waar er uitwisseling is. Denk maar aan je darmen, dat de oppervlakte zoveel mogelijk vergroot om zoveel mogelijk te kunnen werken. En dat proberen wij te doen in onze tuin door eigenlijk een bosrand te creëren. Waar je struiken hebt, fruitstruiken in ons geval. Kleine bomen, wat dan... appelbomen of bruine bomen zijn, en vaste planten, maar ook groenten. En door dat via die principes goed te combineren, kan je eigenlijk veel meer opbrengst hebben op een oppervlakte met veel minder werk.
- Speaker #0
Het is een omrandetuin, en binnen die omrandetuin, de rand zijn dan zoals je daarnet zei, struiken en bomen, ga je dan hier en daar, laat ik zeggen, wortelen planten, zaaien, hoe doe je dat?
- Speaker #1
We werken met vaste bedden. We hebben dus vaste permanente bedden waar dat niet op gelopen wordt, waar dan ook nooit geen bodemwerking op moet worden uitgevoerd. En we hebben vaste paden. En op de bedden gaan we dan gewoon zaaien en planten, zoals je in een gewone tuin zou doen. Die bodem is los. We moeten niet spitten in het voorjaar. We moeten ook geen onkruid uitoen, want wij mulchen, dus de bodem is bedekt. Dus in het voorjaar, waar iedereen nog volop aan het spitten, aan het vrezen, aan het harken is, aan het onkruidwieden is, kunnen wij gewoon onze plantjes en onze zaden pakken en beginnen wij te werken. Ja,
- Speaker #0
mulken laat je vallen, niet spitten. Wat is mulken?
- Speaker #1
Dat is ook weer al afgekeken van de natuur, kan je zeggen. Je gaat zien in de natuur, in het najaar, daar wordt de bodem bedekt met allerlei organisch materiaal. Bomen laten hun blad vallen, grassen die afsterven. Er is in principe in de natuur nergens een blote grond. Als er blote grond is, dan zal de natuur alle moeite doen met pioniersvegetatie, met snel groeiende onkruiden. Om dat zo snel mogelijk te bedekken. En wij gaan die functie overnemen in de tuin. We gaan dus de bodem zelf bedekken in het najaar leggen. We hebben daar bijvoorbeeld gevallen blad op dat we versnipperd hebben. In het voorjaar kan je gemaaid gras leggen. Er zijn veel planten die je kan gebruiken om te bulgen. En dat zorgt ervoor dat die bodem afgedekt is. Dat je dus de bodem voedt. Dat je dat bodemvoedsel hebt eten geeft. En dat dat ineens onkruidvrij blijft. Omdat onkruid licht nodig heeft om te kiemen. En als je dat bedekt, dan gaat dat uiteraard niet kiemen.
- Speaker #0
Ja, oké. Je zegt het is een traag proces, het vraagt tijd. Wat zijn dan de voordelen?
- Speaker #1
De voordelen, kort of in het begin, is dat je direct merkt dat je veel minder werk hebt. Door te mulchen, het wieden is voor veel mensen het grootste gedeelte van het werk.
- Speaker #0
Ja, want inderdaad, in veel tuinen, dat is vlekkeloos. Daar staat geen sprietje onkruid. Bij jou wel?
- Speaker #1
Ja. En heel veel mensen gaan bijvoorbeeld, als het hard geregend heeft, dan slaagt de bodem dicht als die niet afgedekt is. Dan moet je met je hark of met je krab daardoor, om dat terug open te maken, om dat los te maken. Als je muligt, moet dat allemaal niet. Dus er valt gigantisch veel weg als je natuurlijk tuiniert, als je gaat kijken naar hoe het in de natuur gebeurt. Dus je gaat zeer veel tijd winnen.
- Speaker #0
Eén voordeel is, je gaat tijd winnen. Ik hoop dat er nog meer voordelen zijn.
- Speaker #1
Er zijn veel meer voordelen in principe, als je het goed aanpakt, als je dat goed plant. dan zal je merken dat je geen last meer hebt van plagen, geen last meer van ziekte.
- Speaker #0
Heb jij geen slakken?
- Speaker #1
We hebben zeer weinig slakken. Daar zijn zeer veel redenen voor, dat is een heel uitgebreide uitleg. Maar ik neem aan dat we daar straks ook nog op terugkomen, bijvoorbeeld aanwezigheid van voldoende spoorelementen, van voldoende organische soorten, of stoffen in je bodem is daar een heel belangrijke in. Iets wat in klassieke en ook biologische tuinen meestal ontbreekt. Maar ook je randen die je ontwikkelt, waar je bijvoorbeeld vogels hebt. die dat slakken opeten, waar je zorgt dat je water hebt in je tuin, waar dan amfibieën en reptielen op afkomen, die dat dan ook slakken eten en slakken eitjes. Door te mulchen bijvoorbeeld, ga je heel veel soorten... bijvoorbeeld wolfspinnen aantrekken, die dat ook slakken en kleine slakjes eten. En je gaat eigenlijk zorgen dat je een heel ecosysteem hebt. Als je het heel goed doet, heb je verschillende diverse soorten ecosystemen die dat dan gaan helpen in het bestrijden van bijvoorbeeld plagen.
- Speaker #0
We zijn onze voordelen aan de topzommen. Wat zijn nog voordelen?
- Speaker #1
Dat je een heel goede bodemstructuur krijgt. Een idee of een principe van permacultuur is ook dat je alles wat je gebruikt, wat je doet... dat je dat ook beter achterlaat dan dat je dat gekregen hebt. Wij zitten allemaal met slechte bodems, kijken naar boeren als het regent, spoelt de grond af. Dingen groeien niet meer, ze moeten constant spuiten om alles in leven te houden. En het idee is als je een stuk grond hebt, dat je daar zelf voor moet zorgen en dat je dat moet proberen om dat beter achter te laten. Dat klinkt misschien wat geitenwolle sokken, maar dat is in deze tijd toch wel heel belangrijk, denk ik. En dat is iets wat je met een natuurlijke tuin heel gemakkelijk bereikt. Dat je gewoon een veel rijkere bodem hebt, met veel meer leven. Bijvoorbeeld ook veel meer koolstof dat erin zit, wat naar CO2 ook heel belangrijk is. Dus dat is ook zeker een voordeel.
- Speaker #0
Je planten, je voedsel dat je kweekt, zijn daar verschillen in? Ik vermoed van wel. Wat zijn de verschillen? Laat ons ongenuanceerd zijn wat je in de koolruit en de lijzen koopt aan wortelen. Wat zal het verschil zijn met jouw wortelen?
- Speaker #1
Onze wortelen zijn misschien een beetje kleiner, want ze zijn niet opgevoerd. Maar zelfs met biologische producten is er verschil, omdat je bijvoorbeeld een veel betere bodemstructuur hebt, omdat je veel uitgebreider bodemleven hebt, omdat je veel diverser aantal vitaminen, mineralen en dergelijke in de bodem hebt. Maar zeker ook die sporelementen, die zorgen ervoor dat bijvoorbeeld secundaire metabolieten, dat zijn stoffen die gevormd worden in planten, die niet direct instaan voor de groei. maar wel voor bijvoorbeeld verdedigingsmechanismes van planten, dat die aanwezig zijn, waardoor dat dus uw planten met rust gelaten worden. Maar dat is een hele belangrijke, omdat planten die dat last hebben van plagen, die gaan allerlei stoffen maken, die gaan allerlei secundaire metabolieten maken, en die hebben enorm veel gezondheidsvoordelen voor de planten, maar ook voor ons als mens. Dus planten die dat je zelf kweekt, die dat enigszins last hebben van plagen en ziekten. Maar dat in een gezonde bodem staat, waar alle elementen in aanwezig zijn, die zijn gewoon veel gezonder voor de mens.
- Speaker #0
Ik neem een stapje terug. Je laat sporen vallen. Vertel eens kort, wat bedoel je daarmee? Wat is dat?
- Speaker #1
Je hebt allerlei mineralen die in de bodem zitten voor planten om te groeien. Je hebt stikstof, fosforcalium. Dat kent iedereen. Dat zijn macronutriënten. Maar je hebt ook de andere stofjes die maar in hele kleine hoeveelheden aanwezig moeten zijn. En die zijn meestal uitgeput in onze bodems, doordat daar heel lang... van alles opgekweekt is of dat die bodems misbruikt zijn. En als je die gaat toevoegen, wij doen dat met het gebruik van lava, daar zitten heel veel sporenelementen in, en dan ga je die eigenlijk terug toevoegen, komen die terug in de bodem terecht en kunnen planten. Maar ook je bodemleven bijvoorbeeld, dat is ook leven, dat heeft dat ook allemaal nodig. Die kunnen die opnemen, waardoor je dus een beter bodemleven krijgt, sterkere planten die dat zichzelf kunnen verdedigen. Je hebt planten die dat allerlei... Metabolie te maken dat ze bijvoorbeeld stoffen uitstoten die dat specifieke natuurlijke vijanden aantrekken en dergelijke als ze aangevallen worden.
- Speaker #0
Ja, klinkt allemaal heel overtuigend. Je laat al het woord even, je liet even het woord vallen, uitgeput. De grond is uitgeput. Maar onderstel, ik heb jou gehoord Frank en ik zeg van oké, dat is iets wat ik wil toepassen. Hoe lang duurt zo'n proces om een tuin opnieuw te verrijken?
- Speaker #1
Het blijkt een beetje vanaf de startsituatie, maar wij merken meestal bij cursisten dat zij een... Drie à vier jaar, toch wel wat sukkelen is misschien veel gezegd. Maar je moet rekenen dat je een heel nieuw systeem aan het opbouwen bent. Dat heeft tijd nodig. En wij merken dat heel veel mensen zeggen, in het begin nog wel last van slakken, alles groeit niet zo goed. Maar als dat wat op gang komt na drie à vier jaar, dat er zo'n omschakeling is. En dat eigenlijk vanaf dan het allemaal veel gemakkelijker gaat. Dat probleem met slakken vaak verdwijnen. Dat probleem met luizen, met witziekten en dergelijke, dat dat allemaal verdwijnt. En dat het gewoon veel... eenvoudiger wordt. Dus wij rekenen een viertal jaar gemiddeld genomen om alles terug wat op te bouwen.
- Speaker #0
Ja, en we zeiden het al in het begin, jouw tuin is gestart in 96 bij je ouders nog, dus dat moet een behoorlijk rijke tuin zijn.
- Speaker #1
Ja, wij hebben bijvoorbeeld geen spitvork nodig om onze preiten oogsten of woorden te wekken, die gewoon uittrekken. Ik kan met mijn hand gewoon de grond in, gemakkelijk tot bijna aan mijn elleboog, omdat dat gewoon zo'n losse rullestructuur is en dat is allemaal zonder iets van bodembewerking gedaan. Dat is gewoon rekenen op de kracht van de natuur.
- Speaker #0
Nu zou ik zelf denken, als daar jaren niks aan gedaan wordt, dan zal die grond aangekoekt zijn. toegepakt zijn. Jij zegt dieren waarschijnlijk zullen daarvoor zorgen dat die grond luchtig is, dat je zomaar met je hand in de grond kunt?
- Speaker #1
Misschien voor niet iedereen zo belangrijk, maar ik vind als je met natuurlijk tuinieren begint dat je een heel ander idee krijgt, maar dat je tuin ook van uitzicht helemaal verandert. Wij hechten heel veel belang aan het gebruik van kruiden en ook bloemen. In bloemen zitten ook heel veel gezonde stoffen, trekken heel veel natuurlijke vijanden aan en dat zorgt er eigenlijk voor dat je tuin er helemaal anders komt uit te zien. Het is geen steriele oppervlakte. met allemaal rechte rijtjes, maar het is meer een bloemenweide, kan je het nu ook niet noemen, maar het is iets waar heel veel leven zit, waar heel veel insecten aanwezig zijn, vogels, heel veel bloemen. Dus het uitzicht en het idee waarmee je gaat tuinieren, is ook helemaal anders.
- Speaker #0
Dat is wat men noemt een heel rijtje met voordelen. Goed, we gaan mee. En veronderstel nu, Frank, een bioloog komt jouw grond onderzoeken, doet labotesten daarop. Wat zal er in, naar mineralen bijvoorbeeld, wat zal het verschil zijn met de klassieke tuin en jouw permatuin?
- Speaker #1
Naar mineralen toe zal de diversiteit veel uitgebreider zijn. Er zal een heel breed scala aan mineralen aanwezig zijn. En als men zou testen naar aanwezigheid van bodemleven, zal dat ook echt een enorm verschil maken. Bij ons zit er onnoemelijk veel en je komt ook constant nieuwe dingen tegen. En het is ook absoluut niet moeilijk. Je hebt een mensen... stellen de vraag, ik heb maar een kleine tuin, lukt dat wel? Ik kan niet zoveel doen. Maar uiteindelijk werkt dat in grote tuinen, werkt dat in kleine tuinen. Je moet gewoon een beetje de verhoudingen veranderen. Maar dat is eigenlijk heel gemakkelijk. Ik heb een cursist gehad die dat in het midden van Stad Tienen zat, in een omheinde tuin, midden van allemaal woningen. En zij was er ook twijfelachtig over. Ze heeft wel een pool aangelegd, zoals geadviseerd. En het eerste jaar had zij al direct een kikker zitten. Dus die dingen komen. Je kan dat speciaal proberen te ontwerpen. Maar je moet eigenlijk gewoon heel veel mogelijkheden voorzien en dan komt er altijd vanzelf wel iets. Natuur is heel inventief op het vlak.
- Speaker #0
En tijd geven. Van een gezonde tuin gaan we naar een gezonde mens. Dirk, je hebt een paar keer al op je tong moeten bijten om niet tussen te komen, maar jij bent ook helemaal into permatuin.
- Speaker #2
Ik wou zeker niet tussenkomen, ik kon alleen maar beamen wat Frank gezegd heeft. Ik ben nu ook vier jaar, ik was al een jaar of tien aan het tuinieren, de klassieke manier, denkend, ik ben goed bezig.
- Speaker #0
Bio,
- Speaker #2
tot ik Frank heb leren kennen, tot ik echt naar de permacultuur gegaan ben. En op vier jaar tijd heb ik een totaal andere tuin en ook poelen aangelegd. En ja, de kikkers, de salamanders, die komen, ja, je kunt moeilijk zeggen aangevlogen, maar ze zijn er. Je ziet ineens veel meer lieve heersbeestjes voor de bladluizen. Een ongelofelijke toename van biodiversiteit in de tuin, waar je niets hebt voor moeten doen. Als ik begonnen ben, was ik blij als ik toen nog spitte. Als ik een regenworm tegenkwam. En nu sta ik te kijken als ik eens genen tegenkom. Hoe dat bodemleven helemaal veranderd is. En ja, je proeft het. Je mag zeggen wat je wilt, je proeft het. En dan naar de mens toe. Als het niet in de bodem zit, hoe kan het dan in godsnaam in je plan zitten?
- Speaker #0
Ja, want daar wil ik even naartoe gaan. Frank zegt, die tuin is gewoon gezond. Wij eten, jij eet zo gezonde groenten. Wat is de impact daarvan op de gezondheid van de mens?
- Speaker #2
Als je naar industrievoeding kijkt, we nemen bijvoorbeeld de wortelen. Industriewortelen zitten ongeveer 80% minder magnesium in ten opzichte van de jaren 80. Ga je naar broccoli, ik heb het weer over de industriebroccoli, heb je dus in de 50% minder magnesium, in de 60% minder folium, in de 70% minder calcium. Maken we een zijsprongetje naar de vruchten, naar appelsine. In gemiddeld zit in een appelsien nog een achtste vitamine C ten opzichte van de eerste metingen jaren dertig. En dan heb je, als we terug op die broccoli komen, heb je nog over al de stofjes waarom het zo over heeft in gezondheid. De isothiocyanaten, de sulforafaan, heeft allemaal prachtige voordelen voor de mens. Maar die plant gaat het alleen maar aanmaken als hij zich heeft moeten verdedigen. Maar als er gespoten is of voordat er iets in de buurt kan komen, gaat die plant die stoffen niet aanmaken. En zo zie je dat er echt een opstapeling is van allemaal voordelen, gewoon door naar de natuur te kijken en te leren van de natuur. Die heeft langer gestudeerd dan wij. En dan zie je dat de mens er alleen maar voordelen mee kan doen.
- Speaker #0
Ik herinner me een podcast waar we het onder andere hadden over algen, waar je het ook had over bestandtelen die in gezonde voeding zitten. En daar sloeg je op de nagel van magnesium. Dat is een belangrijke stof in dergelijke tuinen.
- Speaker #2
Magnesium is dus de basis in een chlorofilmolecule. Het centrale molecule is magnesium. Wil je mooie, groene, gezonde planten krijgen, moet je voldoende magnesium in de bodem hebben. Maar toen hebben we ook gezegd, als je dan te veel fosfor, kalium en de verhouding fosfor-kalium-stikstof niet respecteert, kan de plant de magnesium niet opnemen. Dus die klassieke landbouwer gaat een analyse doen van de bodem. Die gaat sowieso zeggen, er zit genoeg magnesium in. Want hij gooit elk jaar. Magnesium, kalium en zo verder. Maar als die verhouding verstoord is, kan de plant het niet opnemen. Als het niet in de plant zit, hebben wij het ook niet. Dat zijn dingen, als je natuurlijk tuiniert, moet je daar allemaal niet mee bezig zijn, want dan is het van zichzelf in een juiste evenwicht.
- Speaker #0
Met andere woorden, je gaat veel sneller aan een gezonde dosis mineralen, noodzakelijke bestanddelen in je lichaam komen.
- Speaker #2
Ja, om op die magnesium te komen. Magnesium heb je nodig in ongeveer 600 enzymatische processen in het lichaam. De klacht van de eeuw, ik ben moe. Zonder magnesium geen energie. Dat is om één voorbeeld te geven, het belang van magnesium. Magnesium, in de laatste podcast hebben we het gehad over de PMS. Dus daar, in die PMS, magnesium kan tot 20 klachten verminderen bij PMS. Gewoon door voldoende magnesium te hebben. Als ik het niet gegeten heb, heb ik een probleem dus.
- Speaker #0
Magnesium halen we onder andere uit gezonde groenten. Nu, laat ons heel eerlijk zijn, niet iedereen heeft het gelukt of kiest ervoor om een eigen tuin te hebben. Er zijn mensen die op appartementen wonen, mensen die andere hobby's hebben. Eten die dan? En laat ons een kat een kat noemen. Dergelijke groenten kosten ook meer. Niet iedereen is daartoe in staat om zo te eten. Zijn er alternatieven? Hoe moet je het aanvullen?
- Speaker #2
Ja, misschien erg om te zeggen, maar dan moeten we uit de potjes komen. Dus bijvoorbeeld, B-Life heeft dan die magnesium quattro, waar drie vormen van magnesium in zitten, die allemaal hun functie hebben. Dat hebben we in de podcast over magnesium uitgelegd. Ook in het webinar hebben we dat helemaal besproken. Maar daar heb je die drie vormen van magnesium plus, B6 in. De doorsnee mens heeft dat in feite op dit ogenblik nodig, omdat we zoveel stress hebben. Stress vreet magnesium, ook B-vitamines, maar dan vliegt die erdoor. En als ik dan te weinig in mijn voeding heb, hoe moet mijn lichaam het dan doen? En dan krijg ik dus die klachtjes van de krampen, een oog dat trilt of spieren die beginnen te trillen, de nek en schouder gaan vastzitten. hoofdpijn niet zo helemaal, maar precies een strak petje van een druk die je hebt. Dat zijn allemaal symptomen die wijzen op een tekort aan magnesium. Heel veel mensen zullen dit nu herkennen.
- Speaker #0
Ja, met andere woorden, permacultuur, natuurlijk tuinieren, ideaal, maar er zijn alternatieven als je niet vlot daaraan komt.
- Speaker #2
Ja, en dat is begrijpbaar. Niet iedereen heeft dus een tuin. Je woont in het midden van de stad, op de verdiep, het is moeilijk om iets te gaan doen. Naast die magnesium, naast de stoffen allemaal, hebben we dus ook bij BeLive een zeventigtal gedroogde kruiden. Dat is voor de mensen die op een appartement wonen of die niet echt de groene vingers hebben om te gaan tuinieren. Niet iedereen tuiniert zo graag. Voor mij is dat een passie. Maar oké, we begrijpen dat. Dus we hebben daar een zeventigtal kruiden. We hebben ook zeven kruidentees, een mengeling van kruiden. Daar kunnen we mensen mee helpen. We hebben natuurlijk ook de algen, spirulina, chlorella, eugelijn. Dat zijn allemaal zaken die we hebben bij Be.Life. We hebben natuurlijk ook de curcuma, de ashwagandha, de rode gistrijs. Er is heel veel op de markt, niet alleen bij Be.Life, maar we hebben zeker hele mooie producten die de mensen kunnen gebruiken om hun gezondheid te ondersteunen.
- Speaker #0
Dus als je geen groene vingers hebt, maar je wilt toch de noodzakelijke voedingsbestand delen in je lichaam, dan zijn er altijd alternatieven. Frank Dirk, heel hartelijk bedankt. Laat me nog even vermelden, als je meer wil weten over die toch wel bijzondere tuin van Frank, ga gewoon eens naar zijn website, dat is igdra.be. En als je natuurlijk meer wil weten over BeLive, ook zij hebben een site, dat is BeLive.be. en let op, tussen be en live staat een kort koppelsteken en het is niet.be maar.eu. Voilà, zo heb je alle informatie mee die je nodig hebt. Wij hopen je graag een volgende keer te horen. Tot dan!
